Τρίτη 1 Δεκεμβρίου 2009

ΙΘΩΜΗ ΤΟ ΙΕΡΟ ΒΟΥΝΟ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ

Σύντομη ιστορική αναφορά.

ΤΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ







Η ΚΑΤΩ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΒΟΥΛΚΑΝΟΥ

















Η ΑΝΩ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΒΟΥΛΚΑΝΟΥ
ΣΤΗ ΚΟΡΥΦΗ ΤΗΣ ΙΘΩΜΗΣ


















ΚΗΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΩ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΒΟΥΛΚΑΝΟΥ
(Φωτό:15-09-1935)




















Η ΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ









Στο διπλανό από την Ιθώμη όρος Εύα,υπήρχε Μονή εικονολατρών αφιερωμένη στον Άγιο Βασίλειο και στην οποία είχε βρεθεί σκαλιστή,επάνω σε μάρμαρο,εικόνα της Παναγίας.Η Μονή αυτή υπήρξε το πρώτο μοναστήρι της περιοχής. H Mονή Bουλκάνου, που τιμάται στο όνομα της Kοιμήσεως της Θεοτόκου(15 Αυγούστου), είναι κτισμένη στην κορφή του όρους Iθώμη, εκεί που βρισκόταν στην αρχαιότητα το Ιερό του Iθωμάτα Δία. Kατά την παράδοση, η ίδρυσή της αποδίδεται σε μοναχούς που κατέφυγαν εκεί για να γλυτώσουν από τους εικονομάχους το έτος 725, επί Λέοντος Iσαύρου. Mια άλλη παράδοση, που ανάγει την κτίση της Mονής στα χρόνια του Aνδρονίκου Παλαιολόγου, αναφέρει ότι η ανέγερση της μονής στην τοποθεσία αυτή αποδίδεται στην αυτοκράτειρα Ανδρονίκου. H εικόνα της Θεοτόκου που έχει διασωθεί ως σήμερα και είναι θαυματουργή, φέρει την επιγραφή ''η Oδηγήτρα επονομαζομένη εν τω όρει Bουλκάνω'' και αποδίδεται στον Aπόστολο Λουκά. Tο 1638 το Kαθολικό της Mονής ιστορήθηκε με τοιχογραφίες των αδελφών Δημητρίου και Γεωργίου Mόσχου, ονομαστούς αγιογράφους από το Nαύπλιο. Tο όνομα Bουλκάνο ή Bουρκάνο απαντά για πρώτη φορά στο συναξάρι του Oσίου Nίκωνος του Mετανοείτε τον 10 ο αιώνα. Σύμφωνα με μια μαρτυρία ''ο Δίας έκτισε χώραν και κάστρον, την έλεγαν Bελκίαν, όπερ ένε και φαίνεται εις το Bουρκάνον χαλασμένον'' (Σ. Λάμπρος, N. Eλληνομνήμων 3, 1906, 140). H Mονή στα σωζόμενα σιγίλλιά της φέρει τα ονόματα Δορκάνου (1583), Bουρκάνου (1630) και Bουλκάνου (1769 και 1798). Στις 5 Mαρτίου 1625 οι πατέρες μοναχοί, ''μή υποφέροντες εις το καθολικόν'' της Mονής Bουλκάνου, προφανώς λόγω των δυσχεριών πρόσβασης, ύδρευσης και διαμονής στην κορφή του βουνού, αγόρασαν από τον ''μπαμπά του Mεμεταγά Eφέντη'' της Aνδρούσας, για δέκα χιλιάδες πεντακόσια γρόσια, μια μεγάλη επίπεδη τοποθεσία στη θέση ενός έρημου χωριού, κοντά σε μάνα νερού, για να ιδρύσουν εκεί τη Nέα Mονή Bουλκάνου. Tο έρημο χωριό έφερε το Αλβανικό όνομα Tζέμη ή Tζούμη και βρισκόταν ανατολικά από τον Άγιο Bασίλειο.


TO IEΡΟ ΤΟΥ ΙΘΩΜΑΤΑ ΔΙΟΣ ΣΤΗΝ
ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΗΣ ΙΘΩΜΗΣ(802 μ.)
Το Ιερό του Ιθωμάτα Διός στην υψηλότερη κορυφή της Ιθώμης,όπου ήταν και η ακρόπολη, είναι χτισμένο το παλιό μοναστήρι του Βουλκάνου. Ανατολικότερα σώζονται θεμέλια από το Ιερό του Ιθωμάτα Διός. Το χάλκινο πόδι αναθηματικού τρίποδα που βρέθηκε κοντά στο μοναστήρι δείχνει ότι η λατρεία του Ιθωμάτα ανάγεται στη γεωμετρική τουλάχιστον περίοδο. Κατά το Παυσανία (4.31.2), τα παλιά χρόνια οργάνωναν και αγώνα μουσικής(Θάμυρις;), όπως μπορεί κανείς να συμπεράνει από τους στίχους του Ευμήλου, ποιητή του 6ου αιώνα π.Χ.( Τι ο Ιθωμάτας την είχε μέσα στην καρδιά του, την μούσα που έχει αμόλυντη την λύρα της και ελεύθερα τα κύμβαλά της)Η λειτουργία επομένως του Ιερού πολύ πριν από την ίδρυση της Μεσσήνης το 369 π.Χ. πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Το απεικονιζόμενο σε νομίσματα της Μεσσήνης άγαλμα του Διός με κεραυνό στο δεξί χέρι και αετό στο προεκτεινόμενο αριστερό πόδι,αποδίδει τη μορφή του Ιθωμάτα. Ο ετήσιος επώνυμος ιερέας φύλαγε στο σπίτι του το άγαλμα του Διός-παιδιού. Φαίνεται ότι ο τύπος του κεραυνοβολούντος Διός αποτελούσε το λατρευτικό άγαλμα, ενώ το μικρό άγαλμα του Διός παιδιού, που είχε φιλοτεχνήσει ο γλύπτης Αγελάδας (τέλος 6ου-αρχές 5ου αιώνα π.Χ.) για τους Μεσσήνιους της Ναυπάκτου, μεταφέρθηκε στο Ιερό από τους επαναπατρισμένους Μεσσήνιους το 369 π.Χ.Το άγαλμα αυτό βρέθηκε από τους μοναχούς κατά την ανέγερση της άνω Ιεράς Μονής Βουλκάνου το 625 μ.Χ.Εφυλάσσετο δε με μεγάλη μυστικότητα ανά τους αιώνες από τους μοναχούς,όπου κατά την παράδοση το παρελάμβανε για φύλαξη ο νεότερος έως τα βαθιά του γεράματα και στη συνέχεια το παρέδιδε σε νεότερο κ.ο.καθ'εξής.Έως την δεκαετία του '70 το αγαλματάκι αυτό διεσώζετο στην κάτω Ιερά Μονή Βουλκάνου.Ο Μεσσήνιος στρατηγός Αριστομένης θυσίασε κατά την παράδοση για τον Ιθωμάτα τριακόσιους αιχμαλώτους, μεταξύ των οποίων και τον βασιλιά των Λακεδαιμονίων Θεόπομπο (Κλήμης, Προτρεπτικός). Η ανθρωποθυσία αυτή φέρνει στο νου ανάλογες θυσίες που γίνονταν για τον Λύκαιο Δία στην Αρκαδία. Προς τιμήν του Iθωμάτα τελούνταν αγώνες,τα Ιθωμαία, των οποίων την οργάνωση αναλάμβαναν αγωνοθέτες. Χώρος τέλεσης τους ήταν το Στάδιο.

Τρίτη 24 Νοεμβρίου 2009

Πύρ στην Αλαμάνα και φωτιά στο Γοργοπόταμο...

Αφιέρωμα στην εποποιϊα της Εθνικής Αντίστασης
1941-44
Η Εθνική Αντίσταση εναντίον των στρατευμάτων κατοχής 1941-1944, προέκταση και ολοκλήρωση του έπους της Αλβανίας, των μακεδονικών οχυρών και της Μάχης της Κρήτης, υπήρξε έργο όλων των Ελλήνων που, με τις όποιες δυνάμεις τους, αντιτάχτηκαν στους κατακτητές και πολέμησαν για το πανάκριβο αγαθό της Ελευθερίας.
Για να αποδοθεί έμπρακτα ένας ελάχιστος φόρος τιμής σε όλους εκείνους –άντρες, γυναίκες και παιδιά- που αγωνίστηκαν, βασανίστηκαν ή έπεσαν ηρωικά προσφέροντας τα μέγιστα στον υπέρ πάντων αγώνα του λαού μας στα μαύρα χρόνια της κατοχής, η Ελληνική πολιτεία καθιέρωσε με το άρθρο 10 του Ν. 1285/1982 την επέτειο της Μάχης του Γοργοπόταμου ως ημέρα πανελλήνιου εορτασμού της Εθνικής μας Αντίστασης. Η συγκεκριμένη μάχη – σταθμός της αντιστασιακής δράσης στην Ελλάδα, αποτελεί ταυτόχρονα, χάρη στον ενωτικό της χαρακτήρα, φωτεινό παράδειγμα για τις επερχόμενες γενιές.
(Tomadakis)



ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ

Το κορυφαίο γεγονός της Ελληνικής Εθνικής Αντίστασης του Ελληνικού λαού στην νεότερη ιστορία είναι η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, από τις ενωμένες αντιστασιακές οργανώσεις του Ε.Α.Μ και του Ε.Δ.Ε.Σ την νύχτα της 25ης Νοεμβρίου 1942.

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΑΝΑΤΙΝΑΞΗΣ
Τον Σεπτέμβριο του 1942 Aγγλικό κλιμάκιο με αρχηγό το συνταγματάρχη Μάγερς αποβιβάζεται κρυφά στην Ελλάδα, έρχεται σε επαφή με τις διάφορες αντάρτικες ομάδες και κατορθώνει να συντονίσει τις ενέργειες τους. Αποτέλεσμα του συντονισμού αυτού ήταν η ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοποτάμου.
Στην ανατίναξη έλαβαν μέρος 120 άνδρες του Ε.Α.Μ, 65 του Ε.Δ.Ε.Σ και 12 Άγγλοι κάτω από την προσωπική καθοδήγηση του Άρη Βελουχιώτη και του Ναπολέοντα Ζέρβα.

Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου καθυστέρησε για αρκετές εβδομάδες τον ανεφοδιασμό των Γερμανών που μάχονταν στην Αφρική για ένα τουλάχιστον πολύτιμο μήνα, έδωσε το έναυσμα να φουντώσει το αντάρτικο στα βουνά της Ρούμελης, ανύψωσε το ηθικό των Ελλήνων και καταξίωσε τον ένοπλο αγώνα στην συνείδηση των συμμάχων.
Η γέφυρα ανακατασκευάστηκε το 1948. Έχει μήκος 211 μέτρα και ύψος 30. Στο μικρό ύψωμα που βρίσκεται σε απόσταση λίγων μέτρων πραγματοποιείται επετειακή συγκέντρωση εκπροσώπων της πολιτείας και αντιστασιακών οργανώσεων για να τιμηθεί το κατόρθωμα της 25ης Νοεμβρίου 1942, που εκφράζει εκτός των άλλων και την ενότητα του αγώνα των χρόνων της Κατοχής εναντίον των δυνάμεων της βίας.
http://gym-pelasg.fth.sch.gr/gorgopotamos_42.htm

Η Βαλύρα στην αντίσταση.
Η Βαλύρα έχει το δικό της μερτικό στην μεγάλη εποποιϊα
της Εθνικής μας Αντίστασης κατά των κατακτητών.

Αποκορύφωμα αποτελεί η ανατίναξη της σιδερένιας γέφυρας της Μαυροζούμενας από τους αντάρτες του ΕΑΜ.Το γεγονός αυτό παρ'ολίγο να δημιουργήσει ένα ολοκαύτωμα για την γενέτειρά μας.
Οι Γερμανοί παραπλανήθηκαν,αλλά λίγο αργότερα ξέσπασαν στους 114 πατριώτες,που τους εκτέλεσαν
στην Παλιόχουνι της Μεγαλόπολης.
Στα χρόνια του εμφύλιου σπαραγμού οι Βαλυραίοι επέδειξαν σύμπνοια και δεν υπήρξαν παρατράγουδα.








Φωτό:10/ετία του '50,
στη πλατεία Βαλύρας.











Αφιέρωμα στον ηρωϊκό αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης,Παναγιώτη Παπαγεωργίου.
Γεννήθηκε στη Βαλύρα το 1918 από αγρότες γονείς με αξίες και ιδανικά,που φρόντισαν να του τα μεταδώσουν. Η μητέρα του,όταν πήρε το όπλο να βγεί στο βουνό,τον όρκισε ο,τι ποτέ δεν θα το στρέψει εναντίον Έλληνα και εκείνος δεν αθέτησε ποτέ την υπόσχεσή του.Στα τραγικά γεγονότα της Πηγάδας βρισκόταν στο παρακείμενο χωριό Μήλα και όταν πληροφορήθηκε τα τεκταινόμενα ,έκλαιγε με αναφιλητά.Είναι από τους πρώτους που προσχώρησαν στο Εαμικό Κίνημα ως ανταρτοεπονίτης και σύντομα μπήκε στην ομάδα κρούσης της ΟΠΛΑ.Στη συνέχεια ανέλαβε στρατιωτικός υπεύθυνος του Εφεδρικού Ε.Λ.Α.Σ της Βαλύρας.Το 1944 μπαίνει στην υποδειγματική Ε.Π.Ο.Ν , ανταρτοεπονίτης του 9ου Συντάγματος Πεζικού Καλαμάτας.
Έλαβε μέρος σε πολλές μάχες εναντίον των κατακτητών και των συνεργατών τους και διακρίθηκε για το αγωνιστικό του θάρρος και την αυταπάρνηση.Έμεινε στην ιστορία η ηρωική πράξη του,όταν στο σταθμό του τραίνου στη Βαλύρα όρθωσε τα στήθη του μπροστά στην αμαξοστοιχία που μετέφερε Ιταλούς και την σταμάτησε.
Το 1948 καταδιωκόμενος έφθασε στην Πάτρα όπου τελικά συνελήφθη από την ασφάλεια και οδηγήθηκε στο Στρατοδικείο της Κορίνθου όπου καταδικάστηκε σε 15 χρόνια φυλάκιση και κλείστηκε στα υγρά και σκοτεινά κελλιά της Γυούρας.
Εκεί στον μαρτυρικό Γολγοθά των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης και της Δημοκρατίας,έγραψε τα ποιήματά του,τα οποία εκδόθηκαν σε βιβλίο το 1976
από τις εκδόσεις Ιωλκός με τίτλο:<<ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ>>.Το βιβλίο προλογίζει ο Νίκος Γ.Δασκαλόπουλος.
Το 1967 εξορίζεται από τη χούντα και πάλι στην Γυάρο.Πίσω στη Βαλύρα η συζυγός του Μαρία μαυροντύνεται και τα τρία παιδιά του ζούν με την αγωνία της ορφάνιας.

Για τον ποιητή και αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης,Παναγιώτη Παπαγεωργίου,Ο Νίκος Δασκαλόπουλος γράφει:
<<Ένας αγωνιστής του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα,αγρότης κι’εργάτης,όλο τούτο το νόημα της ποίησης και του τραγουδιού που αναφέραμε,αυθόρμητα το παρουσιάζει μέσα στα λίγα τραγούδια του, που μας δίνει ανόθευτα,όπως τα εμπνεύστηκε και τα τραγούδησε μέσα στα φριχτά κολαστήρια της Γυούρας.Κλεισμένος σαν πολιτικός κατάδικος,στα κελλιά του θανάτου…>>

Η ΓΥΟΥΡΑ
Περιγραφή και ποίημα του Παναγιώτη Παπαγεωργίου
<<Από τη Γυούρα το 1948 έως το 1952,περάσανε οι πιο δήμιου άνθρωποι,Γλάστρας και Μπουζάκης που βασάνιζαν τους λαϊκούς αγωνιστές.Επίσης ο κουλός Άγγλος Ταγματάρχης που διέταξε τους επικεφαλείς του να κουβαλάνε νερό από τη θάλασσα για να χτίζεται η φυλακή.Έτσι το Καλοκαίρι να ξερνούν το αλάτι και το χειμώνα να ξερνούν την υγρασία.Η πάλη μας δεν είναι μονάχα έξω,μα και μέσα στη φυλακή>>.

Η θάλασσα γύρω μαζώνει σαν αλυσίδα τρομερή
φρουρός ακοίμητος φυλάει νύχτα και μέρα το νησί.
Μας έστειλαν οι πλουτοκράτες
στη Γυούρα εκεί στην ερημιά
γιατί ζητήσαμε το δίκαιο
και του λαού και την λευτεριά.
Στο θλιβερό νησί της Γυούρας
ο θάνατος μας τριγυρνά
μέρα και νύχτα οι φασίστες
χτυπάν τους λαϊκούς αγωνιστές.

***

Φίδια ζυγώνουν οι φασίστες
δηλώσεις άτιμες ζητάν.
Το κόμμα μας για να χτυπήσουν
με χίλια μέσα προσπαθάν.

***

Και από τα σπίτια μας μας γράφουν
πως υποφέρουν νηστικοί
δίχως να θέλουν τη ζωή μας
την κάνουν πιο μαρτυρική.
Πιστοί όλοι στον τίμιο αγώνα
εμείς θα πολεμήσουμε
των φασιστών την τυρρανία.
Εμπρός για να γκρεμίσουμε
μια τέτοια σάπια κοινωνία.

Η προσφορά του και οι αγώνες του έτυχαν
μεγάλης αναγνώρισης & εκτίμησης


Με τον Γιώργο Νταλάρα
στην Καλλιθέα τον Νοέμβρη
του 1974,σε συναυλία για
τους αγωνιστές της Δημοκρατίας.
Για αυτούς που φυλακίστηκαν,
εξορίστηκαν και θανατώθηκαν
για μια ελεύθερη και δημοκρατική
κοινωνία.










Ο Παναγιώτης Παπαγεωργίου έμεινε πιστός στις ιδέες και στις απόψεις του και δεν
υπέγραψε δήλωση μετάνοιας ποτέ.Υπέμεινε καρτερικά τα μαρτύρια αποτελώντας
ένα υπόδειγμα αγωνιστή των κοινωνικών αγώνων.Έφυγε ειρηνικά από τη ζωή
ακριβώς πριν από τέσσερα χρόνια.Να είναι αιωνία η μνήμη του.Οι αγώνες του και
οι ιδέες του θα μας εμπνέουν πάντα.
ΙΕΛ

Τετάρτη 18 Νοεμβρίου 2009

Ο οδηγός του τανκ που μπήκε στο Πολυτεχνείο, σε μια εξομολόγηση- σταθμό!

Posted by Daemon On Νοέμβριου - 17 - 2009
Μισή ώρα μετά τα μεσάνυχτα στις 17 Νοεμβρίου, η ίλη μου πήρε εντολή να ετοιμαστεί για έξοδο. Αποφασίστηκε να βγουν 5 άρματα. Εγώ ήμουν οδηγός στο πρώτο άρμα που βγήκε στον δρόμο. Φτάνοντας μπροστά στην πόρτα, έστριψα το άρμα προς το Πολυτεχνείο, με γυρισμένο το πυροβόλο προς τα πίσω. Θυμάμαι ότι σηκώθηκα από τη θέση μου και εγώ και το άλλο πλήρωμα. Δεκάδες φοιτητές κρέμονταν από τα κάγκελα, ενώ εκατοντάδες βρίσκονταν στον προαύλιο χώρο...συνέχεια >>> http://tapragmata.gr/?p=678

Πέμπτη 5 Νοεμβρίου 2009

Η Παναΐτσα της Βαλύρας

ΕΝΑ ΠΑΡΑΜΕΛΗΜΕΝΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΝΗΜΕΙΟ


Γράφει:ο Ακαδημαϊκός Κος Γεώργιος Γιακουμής

Η Γεωγραφική θέση της Βαλύρας.
Η Βαλύρα είναι χτισμένη πάνω σ’ έναν ομαλό λόφο, σε υψόμετρο 37 μέτρων περίπου, και δεσπόζει στον ολόγυρα καταπράσινο κάμπο με τα πολλά νερά και τις πλούσιες δενδροκαλλιέργειες. «Τζεφερεμίνι» ονομαζόταν παλιά, γι’ αυτό οι ντόπιοι ζήτησαν τη μετονομασία του (σε Βαλύρα, που ήταν το αρχαίο όνομα της Μαυροζούμαινας, παραπόταμου του Παμίσου).
Είναι βέβαιο ότι η περιοχή γύρω από το λόφο είχε ανέκαθεν οικονομική αξία, καθώς μαρτυρείται από τα μνημεία της – τα οποία υποπτευόμαστε ότι είναι περισσότερα απ’ όσα γνωρίζουν οι ίδιοι οι κάτοικοί της και κυρίως σπουδαιότερα απ’ όσο νομίζουν… Δυστυχώς, ο συρμός των συνεχών αλλαγών, η αδιαφορία για την παράδοση, η ξενομανία, η μοντέρνα εύκολη ζωή, ίσως και ο αγροτικός κάματος των χωριανών, δεν έχουν επιτρέψει στους ανθρώπους αυτούς να γνωρίσουν καλά τα στοιχεία της τοπικής ιστορίας και, κυριότατα, να αναδείξουν την πολιτισμική τους κληρονομιά συντηρώντας, ανακαινίζοντας και εξωραΐζοντας τα μνημεία του τόπου τους!

Το χρέος των κατοίκων.
Ιδιαίτερα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Θάμυρις» και οι των γύρω χωριών οφείλουν να ενεργοποιηθούν ζωηρά, όχι τόσο σε οικονομικό επίπεδο όσο σε επίπεδο ευαισθητοποίησης των παιδιών και συνειδητοποίησης των νέων ανθρώπων – να κατανοήσουν την αξία των μνημείων αυτών για τον τόπο τους, να τα υιοθετήσουν πνευματικά, να τα αγαπήσουν συναισθηματικά και να συναγωνισθούν ευγενικά, ώστε να τα αναδείξουν σε πόλους τοπικής πολιτιστικής ζωής. Γιατί, συγκρίνοντας την αλλοτινή συμπεριφορά των ντόπιων (για παράδειγμα της Πύλου και της Κυπαρισσίας, που προπολεμικά δενδροφύτευσαν τα κάστρα τους) με την τωρινή αδιάφορη μάλλον στάση αρκετών χωριών του μεσσηνιακού κάμπου, πρέπει να ομολογήσουμε ότι υπάρχει κάμψη του ενδιαφέροντος. Ιδίως παλαιότερα, ο βαθμός ευαισθησίας των ντόπιων προς τα μνημεία τού τόπου τους ήταν υψηλός. Μια βαθιά πίστη κυριαρχούσε στην ψυχή των τότε αγράμματων χωρικών ότι τα μνημεία ήταν χνάρια προγόνων, αποδείξεις ιστορικότητας, ζωντανές μνήμες, αναστημένες πνοές Βυζαντίου, περήφανες αρχαιότητες ή ηρωικοί πρόμαχοι της τουρκοκρατίας, πολύτιμα σπαράγματα μεγαλείου!

Τα μνημεία της Βαλύρας.
Γύρω από την Βαλύρα σώζονται, σε μέτρια κατάσταση, 4-5 σημαντικά βυζαντινά μνημεία, τα οποία δυστυχώς αγνοούνται από τα παιδιά τού δημοτικού σχολείου, του σχετικά κοντινού γυμνασίου και του λυκείου. Ίσως και πολλοί μεγαλύτεροι, όπως οι γονείς των παιδιών αυτών, έχουν επισκεφθεί τα μνημεία αυτά, αφού κανείς δεν τους έχει ενημερώσει σχετικά με την αξία τους και κανείς δεν τους υπέδειξε τρόπους αναβάθμισής τους τουλάχιστον με καλλωπιστικές παρεμβάσεις στους περιβάλλοντες χώρους. Η Αρχαιολογική Υπηρεσία κατά γενική ομολογία αρκείται σε ρόλο ανασχετικό κάθε σχετικής απόπειρας…
Εμείς, μετά από μια μικρή περιήγηση που κάναμε με οδηγό τον Χρήστο Παπαγεωργίου, φωτογραφήσαμε δύο επιστημονικών γνωστά μνημεία της Βυζαντινής εποχής και μάθαμε για άλλα δύο, που θα τα παρουσιάσουμε σε επόμενο ρεπορτάζ. Σήμερα αρκούμαστε στην παρουσίαση της σεμνής «Παναγίτσας» και του «»Αϊ-Βλάση» Βαλύρας.

Ο βυζαντινός ναΐσκος.
Περίπου ένα χιλιόμετρο νοτιοδυτικά της Βαλύρας, πνιγμένο μέσα σε κάποιον ελαιώνα, βρίσκεται ένα Βυζαντινό εξωκκλήσι, το οποίο δεν φανερώνει την παλαιότητά του λόγω των παρεμβάσεων που έχει δεχτεί (με ευσεβείς βέβαια προθέσεις) από απλούς θεοσεβούμενους αλλά χωρίς γνώση «συντηρητές»/ευπρεπιστές. Οι παρεμβάσεις αυτές (τσιμεντοστρώματα, ασβεστώματα, εσωτερικά φατνώματα, επιχρίσματα κ.λ.π.) δίνουν αρχικά την εντύπωση ότι το κτίσμα δεν είναι παλαιότερο των δύο-τριών αιώνων, ενώ αυτό πλησιάζει την ηλικία των…χιλίων χρόνων!
Το ναΐδριο επισκέφθηκε και μελέτησε επιστημονικά ο πανεπιστημιακός καθηγητής της Βυζαντινολογίας Γ. Δημητροκάλλης. Μάλιστα το συμπεριέλαβε στο σπουδαίο σύγγραμμά του «Άγνωστοι Βυζαντινοί Ναοί της Ι.Μ. Μεσσηνίας», που κυκλοφόρησε, ως Β΄ τόμος προ 3-4 ετών αφιερωμένο στον «θνηπόλον Μεσσηνίας Χρυσόστομον».

Η αρχιτεκτονική του.
Πρόκειται για ένα μονόκλιτο, δρομικό και μονόχωρο ναΐδριο, άλλοτε καμαροσκέπαστο – σήμερα στεγάζεται με δίριχτη κεραμοσκεπή από…γαλλικά κεραμίδια! Το αρχικό κτίσμα σώζεται μόνον ως προς τους περιμετρικούς τοίχους σε μέσο ύψος 3,50 μέτρων, με διαστάσεις 3,00Χ5,97 τετραγωνικά μέτρα (δηλαδή αναλογία 1:2, όπως, κατά τον καθηγητή Δημητροκάλλη, συμβαίνει σε ναούς του 13ου και του 14ου αι.). Το κτίσμα είναι σωστά προσανατολισμένο, με μία μόνον είσοδο στη δυτική του πλευρά και ένα μικρό παράθυρο στην βόρεια. Το παράθυρο του νότιου τοίχου έχει διανοιχτεί πολύ μετά την ανέγερση του κτίσματος, σε κάποια φάση των αλλεπάλληλων ανακαινίσεών του. Στην αψίδα του Ιερού ανοίγεται επίσης μία μακρόστενη φωτοθυρίδα, ώστε να φωτίζεται ο σκοτεινός χώρος της τελετουργίας.
Εσωτερικά, ο ναΐσκος δεν εμφανίζει τα στοιχεία της μακράς του ηλικίας εξαιτίας των «ευσεβών» παρεμβάσεων τόσο στη φάτνωση της στέγης όσο και στους σοβατισμένους τοίχους. Ο εισερχόμενος κατεβαίνει δύο πέτρινα σκαλοπάτια, για να βρεθεί στο επίπεδο του ιερού χώρου, που δε δείχνει ουδέ ίχνος ζωγράφησης, επειδή είναι επανειλημμένα σοβατισμένος. Στο Ιερό Βήμα, εκτός από την αψίδα, δεξιά και αριστερά ανοίγονται δύο βαθιές και τυφλές κόγχες (η Πρόθεση και το Διακονικό). Η αγία Τράπεζα είναι χτιστή στο κάτω μέρος της.

Τεκμήρια παλαιότητας.
Εκείνο που μαρτυρεί σήμερα την βυζαντινή προέλευση του κτίσματος είναι ο εξωτερικός κεραμοπλαστικός του διάκοσμος. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν σημεία με χαλαρή αλλά διαμπερή πλινθοπερίκλειστη τεχνική δόμησης, όπου, ανάμεσα στις τετράγωνες πέτρες, εκτίθενται οριζοντίως και καθέτως πλίνθοι με κονίαμα – αυτό φαίνεται κυρίως στη βόρεια όψη, από το μέσο ύψος και πάνω, καθώς επίσης και το ανατολικό άκρο της μεσημβρινής όψης. Χαμηλά, και περισσότερο στις γωνίες του κτίσματος, χτίζονται λαξευμένοι γωνιακοί λίθοι μεγάλων διαστάσεων, ίσως δε δεύτερη χρήση.
Εκτός του πλινθοπερίκλειστου συστήματος τοιχοποιίας, ένας άλλος τρόπος διακόσμησης διακρίνεται στις δύο επιμήκεις πλευρές του μνημείου: πλίνθινα διακοσμητικά στοιχεία που οι ερευνητές διαφωνούν αν πρέπει να ονομάζονται «γράμματα» ή «πλίνθια τεθειμένα διαγωνίως, οριζοντίως ή καθέτως εις διαφόρους συνδυασμούς εις τους καθέτους αρμούς». Στη βόρεια πλευρά, λοιπόν, εντοπίζεται το γράμμα Κ, στη νότια το _ (=χρίσμα), και S (=σίγμα) καθώς και άλλα σχήματα από πλίνθους, που δύσκολα μπορούν να ταυτιστούν με ελληνικά γράμματα.
Με βάση αυτά τα «γράμματα», λοιπόν, καθώς και την αναλογία μήκους-πλάτους του κτίσματος, ο καθηγητής Γ. Δημητροκάλλης χρονολογεί το μνημείο τον 11ο αιώνα. Πρόκειται επομένως για ένα μνημείο σχεδόν χιλίων ετών, που είναι κρίμα να παραμένει άγνωστο, υποβαθμισμένο και εγκαταλελειμμένο στην ευσεβή έστω προθυμία των απλών ανθρώπων να το σοβατίζουν, να το ασβεστώνουν, να τσιμεντοστρώνουν γύρω κατά τρόπο άκομψο, να το στεγάζουν με όχι βυζαντινά κεραμίδια κ.λ.π.

Ανάγκη ανάδειξής του.
Κατά τη γνώμη μας, ο γύρω χώρος πρέπει να οριοθετηθεί με φυσικούς πασσάλους, να καθαριστεί από τους στερεούς ρύπους, το τσιμεντένιο προαύλιο να γίνει πέτρινο, να δημιουργηθούν ξύλινα παγκάκια, να καθαριστούν οι τοίχοι από το μεταγενέστερο κονίαμα, να γίνουν έργα στερέωσης αρμών στην ανατολική πλευρά, κ.λ.π. Αλλά, για να πραγματοποιηθούν όλα αυτά, είναι ανάγκη το χιλιόχρονο μνημείο να υιοθετηθεί από το γειτονικό σχολείο και τους δημοτικούς ή πολιτιστικούς φορείς – οι οποίοι να συμμετάσχουν χορηγικά ή με αυτεπιστασία, σε συνεννόηση πάντα με ειδικούς αρχιτέκτονες και, πάνω απ’ όλα, χωρίς την απαράδεκτη και εκνευριστική καθυστέρηση της γραφειοκρατικότατα λειτουργούσας Αρχαιολογικής Υπηρεσίας – η οποία, βεβαίως, δεν ευθύνεται για το «σύστημα» που διέπει τις ενέργειές της αλλά μπορεί ωστόσο να παρακάμπτει κάποιες διαδικασίες, όταν διαπιστώνει ειλικρινή την αγάπη των εντοπίων για τα μνημεία τους και, ιδίως, όταν τον ευπρεπισμό τους επιμελούνται ντόπιοι επιστήμονες έγκριτοι που μπορούν να συνεργάζονται με τις υπηρεσίες Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

Η λαϊκή παράδοση.
Ρώτησα τους χωρικούς της Βαλύρας τι διασώζει η λαϊκή ζωή και παράδοση για το εκκλησάκι της Παναγίας. Καταρχήν το μνημείο αυτό θα πρέπει να ήταν άλλοτε μέσα σε κοιμητήριο. Ο τόπος στα βόρεια γύρω είναι σπαρμένος με ανθρώπινα οστά, που θάφτηκαν εκεί άγνωστο πότε. Πρέπει, επίσης, ο χώρος αυτός να συνδέεται με ένα παλιό πανηγύρι της Βαλύρας, στο Μπεζεστένι, στις εκδηλώσεις του οποίου η «Παναγίτσα» θα πρέπει να είχε κάποια λατρευτική θέση. Ακόμα, παλαιότερες και νεότερες αφηγήσεις ντόπιων και γερόντων (που μας διέσωσαν τόσο ο Γιάννης Λινάρδος, δημοσιογράφος, όσο και ο Παν. Παπαγεωργίου, αγρότης μεγάλης ηλικίας) μαρτυρούν ότι το εκκλησάκι διεδραμάτισε παλαιότερα κάποιο μυστηριώδη ρόλο, που εξήψε τη φαντασία των χωρικών. Σε άλλη ευκαιρία θα αναφερθούμε σε συγκεκριμένα περιστατικά / ιστορήσεις. Εδώ απλώς θα καταγράψουμε την πιο πρόσφατη χρονικά – που συνέβη πριν 60 περίπου χρόνια:
Επί τρεις νύχτες ένας Βαλυραίος ονειρευόταν πως έπρεπε να πάρει αξίνες αυτός κι άλλοι τρεις συγχωριανοί, να πάνε στο εκκλησάκι, μπροστά στην πόρτα, και να σκάψουν με σεβασμό και ευλάβεια, για να βρουν κάποια πολύτιμα πράγματα. Επειδή ο Βαλυραίος αυτός δεν είχε μεταφυσική πίστη δεν τον ενδιέφερε τίποτα το θρησκευτικό, αρχικά αδιαφόρησε. Όμως, μετά την τρίτη νύχτα, δεν άντεξε! Έπραξε όπως του υπαγόρευσε το επίμονο όνειρο. Πήρε τους συγχωριανούς του νύχτα, πήγαν στο ξωκκλήσι με αξίνες και φτυάρια κι άρχισαν να σκάβουν μπροστά από την πόρτα. Έσκαψαν, έσκαψαν κι έφτασαν πάνω σε μια μεγάλη επίπεδη πέτρα. Αγκομαχούσαν να την σηκώσουν μα ο ογκόλιθος δεν σηκωνόταν… Αγανακτισμένος ο ένας χωρικός εκστόμισε βαριά βλαστήμια κι έκανε να φύγει. Τότε συνέβη κάτι συγκλονιστικό. Βουή, βρυχήθηκε η γη, ο τόπος σείστηκε, σπιθωτές φλόγες ξεπετάχτηκαν από το λάκκο και τρόμος κυρίεψε μεσ’ το εωθινό τους εργάτες. Όταν όλα σίγησαν, ο λάκκος φαινόταν σαν καμένος! Οι χωρικοί έγιναν άφαντοι. Όμως, μετά από δύο μέρες ο λάκκος είχε ξεσκεπαστεί. Σύμφωνα με την πρόσφατη παράδοση, το χωριό διηγιέται ότι κάποιοι άλλοι είχαν ανοίξει την πέτρα και βρήκαν αποκάτω πολλά πολύτιμα αντικείμενα, μεταξύ των οποίων και ένα ολόχρυσο φίδι».

Πέμπτη 22 Οκτωβρίου 2009

Η Βαλύρα στον πόλεμο του 1940-41

Σε αυτό το φοβερό πόλεμο,τον καταστροφικότερο μέχρι τώρα για ολόκληρη την ανθρωπότητα,οι Έλληνες έδειξαν μια απαράμιλλη ανδρεία που έτυχε την αναγνώρισης και του θαυμασμού συμμάχων και αντιπάλων.Η ιστορία του πολέμου μας είναι γνωστή και το μήνυμα που μας δίνει είναι το δικαίωμα των λαών για αυτοδιάθεση και ελευθερία.
Οι λαοί σε όλο τον κόσμο δεν έχουν να μοιράσουν τίποτα μεταξύ τους,ο καθημερινός αγώνας για επιβίωση είναι αυτό που τους ενώνει,κόντρα στα σχέδια των κατά καιρούς παράφρονων,των ιμπεριαλιστών,των πλουτοκρατών κ.λ.π.
Το 1940-41 κάθε πόλη και κάθε χωριό της Ελλάδος έχουν να επιδείξουν τους δικούς τους ήρωες,τους δικούς τους ηρωικούς αγωνιστές της ελευθερίας που έδωσαν το αίμα και την ζωή τους σε αυτό των υπέρ πάντων αγώνα.Η Βαλύρα έχει και αυτή την δική της συμμετοχή και τους δικούς της ηρωικούς μαχητές και ήρωες νεκρούς.Σαν μια ελάχιστη τιμή στη μνήμη τους είναι αφιερωμένο το δημοσίευμά μας αυτό.

Νομίζουμε ότι είναι παράληψη που δεν γίνεται κάθε χρόνο στη σχολική γιορτή για την 28η Οκτωβρίου προσκλητήριο νεκρών.Ας το δουν το θέμα οι δάσκαλοί μας.

ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΒΑΛΥΡΑΙΟΙ 1940-41.


Οι αθάνατοι ηρωικοί νεκροί μας.

Τιμή και δόξα σε αυτούς που έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα και την ελευθερία.
1)Βίγκος ή Βιγκόπουλος Βασίλειος του Νικολάου(Στρατιώτης).Γεννήθηκε στη Βαλύρα το 1915 και ανήκε στο 9ο Σύνταγμα Πεζικού.Τραυματίστηκε βαριά και τελικά πέθανε στο Νοσοκομείο Διακομιδής του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού Άρτας,στις 25/12/1940.
2)Βίγκος Τρύφωνας του Χαριλάου(Δεκανέας).Γεννήθηκε στη Βαλύρα το 1917 και ανήκε στο VI συνοριακό τομέα.Φονεύθηκε στο 162 φυλάκιο της Ελληνοβουλγαρικής μεθορίου στις 6 Απριλίου 1941,την πρώτη ημέρα εισβολής των Γερμανών στην Ελλάδα.
3)Βίγκος Χρήστος του Στυλιανού.Γεννήθηκε στη Βαλύρα το 1908 και ανήκε στο 9ο Σύνταγμα Πεζικού.Φονεύθηκε στην περιοχή Μπίμπεσι, βορειοδυτικά της Κλεισούρας,στις 20/03/1941.
4)Ηλιόπουλος Παναγιώτης του Γεωργίου(Στρατιώτης).Γεννήθηκε στη Βαλύρα το 1917 και ανήκε στο 9ο Σύνταγμα Πεζικού.Φονεύθηκε στη μάχη του Γκολέμη στις 20/02/1940.



5)Κατσίρης Δημήτριος του Αθανασίου(Λοχίας).Γεννήθηκε το 1918 και ανήκε στο 1ο Σύνταγμα Ιππικού.Φονεύθηκε στο ύψωμα 1670,βορειοανατολικά του Φασαρίου,στις
27/11/1940.Ήταν μοναχογιός και ανύπανδρος
και δεν άφησε απογόνους.


Υ.Γ:Η συλλογή των στοιχείων είναι της
Κας Βασιλικής Φειδά-Βύνιου π.προέδρου
του Συλλόγου Βαλυραίων της Αθήνας και
π.συντάκτριας της εφημερίδας:
Η<< ΒΑΛΥΡΑ>> της Μεσσηνίας.








«ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ»

Η φοβερή αεροναυμαχία του Σαρωνικού και η τραγωδία της βύθισης του αντιτορπιλικού «ΥΔΡΑ»
Φωτό:To A/T ΥΔΡΑ Ο Ελευθέριος-Ερρίκος Ι.Λινάρδος ναύτης του Α/Τ ΥΔΡΑ 1940-41 , θυμάται και εξιστορεί στον Χρήστο Παπαγεωργίου για την εφημερίδα ΣΗΜΑΙΑ/27-11-2004/αριθ.φύλλου 29487.

Έτσι πολεμήσαμε το 1940-41
«Με βαθιά συγκίνηση και δάκρυα στα μάτια παρακολούθησα από τα τοπικά κανάλια την άφιξη στο λιμάνι της Καλαμάτας της φρεγάτας του πολεμικού μας ναυτικού, «Ύδρα», που έγινε με πρωτοβουλία του εκλεκτού συντοπίτη μας υφυπουργού Εθνικής Άμυνας, κ. Γιάννη Λαμπρόπουλου. Βλέποντας το πολεμικό αυτό πλοίο, πέμπτο κατά σειρά με αυτό το όνομα, στο μυαλό μου άρχιζαν να έρχονται σαν κινηματογραφική ταινία οι εικόνες που έζησα στο αντιτορπιλικό «Ύδρα» ως μέλος του πληρώματος, κατά τον πόλεμο 1940-41, που μόλις είχα αποφοιτήσει από την Ν.Σ.Π.


Το 1941 στο Α/Τ «ΥΔΡΑ»
Τη νύχτα της 21ης προς 22ας Απριλίου 1941, το «Ύδρα», τέταρτο κατά σειρά με αυτό το όνομα, βρισκόταν στη Σκάλα Μεγάρων για ανεφοδιασμό καυσίμων και νερού, καθ’ ότι μόλις είχαμε επιστρέψει από ταξίδι στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Επόμενή μας αποστολή ήταν να συνοδεύσουμε προς Αλεξάνδρεια το Δανικό φορτηγό «Μάριμισκ» (επάνω στο οποίο είχαν εναποθηκευτεί όλα τα πυρομαχικά του ελληνικού στόλου) και το υποβρύχιο «Παπανικολής». Άδειες εξόδου δεν εδόθησαν προκειμένου να αποχαιρετίσουμε τους δικούς μας, που ίσως δεν ξαναβλέπαμε ποτέ. Πάραυτα, ουδείς απολύτως διαμαρτυρήθηκε, γιατί βάλαμε πάνω απ’ όλους την πατρίδα.
Από τα ξημερώματα της 22ας Απριλίου τα Γερμανικά Στούκας είχαν κάνει έντονη την παρουσία τους πάνω από τον Σαρωνικό. Διαρκείς συναγερμοί μας κρατούσαν σε επαγρύπνηση. Ο κυβερνήτης της «Ύδρας», αντιναύαρχος Θ. Πεζόπουλος, που ήταν ένας πολύ καταπληκτικός και πολύ αγαπητός άνθρωπος, φρόντιζε διαρκώς να μας εμψυχώνει. Αλλάζαμε διαρκώς θέση για να παραπλανούμε τα εχθρικά αεροσκάφη και το ίδιο έκαναν και τα παραπλέοντα πολεμικά μας αντιτορπιλικά «Β. Όλγα», «Πάνθηρ», και «Ιέραξ».

Επίθεση από γερμανικά αεροσκάφη
Το απόγευμα πλέαμε προς την περιοχή Φλέβες απ’ όπου θα ξεκινούσε η νηοπομπή για Αλεξάνδρεια. Περί ώραν 17.30 εμφανίστηκε στον ουρανό εχθρικό αναγνωριστικό αεροσκάφος, το οποίο αμέσως αποχώρησε. Δεν θα πέρασαν είκοσι λεπτά όταν με τα κιάλια είδαμε στον ουρανό ένα μεγάλο αριθμό Γερμανικών αεροσκαφών, περίπου 70-80, που κατευθύνονταν νότια και διασταύρωσαν την πρύμνη της «Ύδρας» σε απόσταση ολίγων μιλίων. Τα μισά απ’ αυτά χωρίστηκαν από τα υπόλοιπα και πήρανε κατεύθυνση κατά πάνω μας. Ο κυβερνήτης τότε διέταξε να αναπτύξουμε τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα και να βάλουμε αμέσως κατά του πρώτου αεροσκάφους που ευρίσκετο σε απόσταση βολής. Τα Γερμανικά Στούκας επιτίθεντο δια κάθέτου εφορμήσεως και μας χτυπούσαν με βόμβες μικρού ύψους και ταυτόχρονα πυροβολούσαν κατά της γέφυρας. Ο κυβερνήτης Πεζόπουλος είχε λάβει τη θέση του στο πρωραίο παραπέτασμα της γέφυρας. Ήταν ως συνήθως ασκεπής και μας καθοδηγούσε με απαράμιλλο ηρωισμό και αυτοθυσία.
Ξαφνικά τον βλέπω να γλιστράει από την θέση του και να κάθεται επί του δαπέδου με το σώμα να στηρίζεται στο παραπέτασμα. Τα μάτια του ήταν κλειστά. Ένα ελαφρύ χαμόγελο διεκρίνετο στα χείλη του και στο πρόσωπό του ήταν διάχυτη η γαλήνη και η έκφραση ικανοποίησης ότι έπραξε μέχρι την ύστατη στιγμή της ζωής του, το καθήκον του προς την πατρίδα. Ο ήρωας αυτός του πολεμικού μας Ναυτικού είχε πληρώσει πρώτος από το «Ύδρα» τον φόρο αίματος. Σφαίρα εχθρικού πολυβόλου είχε πλήξει καίρια στο κεφάλι τον κυβερνήτη μας, αντιπλοίαρχο Θ. Πεζόπουλο.


Θυμάμαι ότι οι βόμβες έσκαγαν δίπλα μας.

Οι βόμβες έπεφταν βροχή γύρω από το πλοίο και σχημάτιζαν μαύρους πίδακες νερού που κατέκλυζαν μέχρι και την επάνω γέφυρα. Τα πολυβόλα μας ήταν παλαιά, ελαφρά και ανίσχυρα. Αυτά δε της κάτω γέφυρας, σε λίγα λεπτά έπαθαν εμπλοκή και βγήκαν εκτός μάχης.
Οι ομοχειρίες των δύο αντιαεροπορικών πολυβόλων πολύ γρήγορα βγήκαν και αυτές εκτός μάχης, ενώ το τρίτο έπαθε εμπλοκή. Αναπτύξαμε αρχικά ταχύτητα περίπου τριάντα κόμβων, γρήγορα όμως η μια μηχανή χάλασε, ενώ σε λίγο ακολούθησε και η δεύτερη.
Το πλοίο πλέον παρέμενε άοπλο και ακίνητο, στη διάθεση του εχθρού. Αεροπορική υποστήριξη δεν εμφανίστηκε ποτέ. Οι βόμβες εξακολουθούσαν να πέφτουν βροχή. Στα ύφαλα του πλοίου είχαν δημιουργηθεί πολλά ρήγματα και το νερό που έμπαινε αύξανε με γρήγορους ρυθμούς το βύθισμα, ιδίως από τη μεριά της πρύμνης.
Το κατάστρωμα είχε πολύ τσαλακωθεί και ήταν γεμάτο, όπως επίσης τα δάπεδα των πυροβόλων και οι γέφυρες, από νεκρούς και βαριά τραυματισμένους. Ο ύπατος πλωτάρχης Βλαχάβας είχε φριχτά διαμελιστεί. Του υποπλοίαρχου Αρλιώτη είχε κοπεί το ένα πόδι και το ένα χέρι, ενώ του γιατρού Μανιαρίζη του κόπηκε το κεφάλι και τινάχτηκε στη θάλασσα. Εμένα δύο βλήματα με βρήκαν στο αριστερό χέρι και στο δεξί πόδι. Αυτή η φρικιαστική εικόνα δεν θα φύγει ποτέ από του μυαλό μου όσο θα ζω. Οι Γερμανοί όταν κατάλαβαν ότι βυθιζόμαστε έπαυσαν να μας βάλουν και περιορίστηκαν για λίγο, απλά στο να παρακολουθούν και ύστερα έφυγαν.Τη διαταγή εγκατάλειψης έδωσε ο πλωτάρχης Μεζεβίρης, ο οποίος ευρίσκετο στο «Ύδρα» από την προηγούμενη ημέρα, κατά εντολή του αρχηγού του στόλου.
Οι σωσίβιοι λέμβοι είχαν καταστραφεί εκτός από μια μικρή που χρησιμοποιήθηκε για την επιβίβαση των ακρωτηριασμένων. Οι υπόλοιποι πέσαμε στη θάλασσα με σωσίβιες ζώνες. Λίγα λεπτά αργότερα το πλοίο σηκώθηκε όρθιο από τη μεριά της πλώρης και χάθηκε μέσα στα νερά, μαζί με τους ηρωικούς νεκρούς, που ήταν περίπου το ένα τρίτο του πληρώματος. Τη στιγμή που τα νερά σκέπαζαν το πλοίο κάποιος φώναξε: «Ζήτω η “Ύδρα”» και τότε όλοι μαζί επαναλάβαμε αυτή τη φράση.Ήταν αυτό ο ωραιότερος επιτάφιος «θρήνος» για τους ηρωικούς νεκρούς μας. Δίπλα μου, μέσα στη θάλασσα, είδα τον αδελφικό μου φίλο μέσα στο «Ύδρα», Βαγγέλη Λουριδά, από το χωριό Άγιος Κωνσταντίνος Λακωνίας. Ήταν βαριά τραυματισμένος και πολύ εξαντλημένος από τα γεγονότα και κυρίως από την αιμορραγία. Προσπάθησα να τον βοηθήσω. Όμως ήμουνα ουσιαστικά μ’ ένα χέρι και ένα πόδι. Του φώναξα κουράγιο, πρέπει να ζήσεις, πρέπει να τα καταφέρεις. Όμως μάταια σε λίγο τον κατάπιε η θάλασσα και δεν το ξαναείδα ποτέ.
Υποδοχή στην Αίγινα
Όσοι επιζήσαμε καταφέραμε να φθάσουμε κολυμπώντας στην νησίδα Λαγόσα που απείχε, απ’ ότι εκτιμώ, περί τα δύο μίλια από το σημείο που βυθιστήκαμε. Ψαροκάικα μας μετέφεραν στην Αίγινα, όπου ο λαός μας επιφύλαξε θερμότατη υποδοχή. Στο νοσοκομείο της πόλης μας παρασχέθηκαν οι πρώτες βοήθειες. Απ’ εκεί διακομιστήκαμε σε νοσοκομεία της Αθήνας. Εγώ ήμουνα σε μια ομάδα που φθάσαμε στην παραλία του Σκαραμαγκά. Εκεί μας περίμεναν Γερμανοί με παρατεταμένα τα όπλα. Όταν αντιλήφθηκαν για ποιους επρόκειτο μας απέδωσαν τιμές και μας οδήγησαν οι ίδιοι στο νοσοκομείο που βρισκόταν Αχαρνών και Σουρμελή. Τώρα μαθαίνω ότι έχει γίνει σχολείο. Φεύγοντας από την Αθήνα ήρθα στη γενέτειρά μου, τη Βαλύρα, και όσο επέτρεπε η κατάστασή μου και οι δυνάμεις μου συμμετείχα στην ενιαία εθνική αντίσταση κατά των κατακτητών.
Αφιέρωμα στο «ΥΔΡΑ»
Στην δεκαετία του 1960-70, η εφημερίδα «Ελεύθερος Κόσμος» είχε αφιέρωμα στο αντιτορπιλικό «Ύδρα» και μεταξύ των σχετικών ανέφερε και τους διασωθέντες.
Το δημοσίευμα αυτό οδήγησε τον πατέρα του αδελφικού μου φίλου Βαγγέλη Λουριδά, στο σπίτι μου, στη Βαλύρα. Ήθελε ο πονεμένος εκείνος πατέρας να μάθει για τις τελευταίες στιγμές του ηρωικού παιδιού του. Αργότερα επισκέφθηκα το χωριό Άγιος Κωνσταντίνος Λακωνίας και με πολύ συγκίνηση διάβασα στο ηρώο το όνομα του αδελφικού μου φίλου, μαζί με τα ονόματα και άλλων ηρωικώς πεσόντων υπέρ πατρίδος από τη γενέτειρά του.
Εύχομαι κάποια στιγμή να σταματήσουν οι πόλεμοι και προπάντων η πατρίδα μας να μην ξαναζήσει τέτοιες τραγικές καταστάσεις.

Τελειώνοντας στέλνω τις ευχές μου και την αγάπη μου στον κυβερνήτη, αντιπλοίαρχο κ. Ιωάννη Πάτα και του πλήρωμα του σημερινού, πέμπτου κατά σειρά, με το ίδιο όνομα, πολεμικού μας πλοίου «Ύδρα».

Φωτό:Η σύγχρονη φρεγάτα ΥΔΡΑ

ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ


ΕΦΥΓΕ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΣΤΙΣ 29 ΜΑΡΤΙΟΥ 2007

-Γεννήθηκε στην Βαλύρα της Ιθώμης Αρχ।Μεσσήνης το 1921.Το έτος 1939 εισήχθη στην {{Ν.Σ.Π.}} του Πολεμικού μας Ναυτικού.Η κήρυξη του πολέμου 1940 τον βρήκε στο Θωρηκτό Αβέρωφ και αμέσως μετά μετατέθηκε στο Α/Τ Ύδρα με το οποίο συμμετείχε σε όλες τις πολεμικές επιχειρήσεις όπου κατάφεραν περήφανες νίκες κατά των εισβολέων Ιταλών και Γερμανών (Οτράντο, στενά του Ματαπά κ.λ.π).Στη συνέχεια και ενώ οι Γερμανοί έφθαναν προ των Αθηνών,το Α/Τ Ύδρα συνέχιζε τις επικίνδυνες αποστολές του προς Μέση Ανατολή και Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου για την μεταφορά και την διάσωση των πολεμοφοδίων του Πολεμικού μας Ναυτικού.Την 22α Απριλίου 1941 το Ύδρα και ενώ έπλεε ανοιχτά της Αίγινας με προορισμό την Αλεξάνδρεια,δέχθηκε από αέρος την λυσσαλέα επίθεση 80 περίπου Γερμανικών Στούκας τα οποία με κάθετες εφορμήσεις και παρά την ηρωική αντίσταση σύσσωμου του πλήρωματός του,σε μια άνιση και φοβερή αεροναυμαχία, διάτρητο από τα πυρά άρχιζε να βυθίζεται στον υγρό τάφο του.Ήταν από τους τελευταίους που εγκατέλειψαν το πλοίο μετά την σχετική διαταγή και έπεσε στην θάλασσα βαριά τραυματισμένος στο αριστερό χέρι και δεξί πόδι και με τους λιγοστούς εναπομείναντες συμπολεμιστές του προσπαθούσαν να βρούν στεριά.Βλέποντας το πλοίο να χάνεται στα

αιματοβαμμένα νερά του Σαρωνικού με όση δύναμη τους είχε μείνει φώναξαν: 
ΖΗΤΩ Η ΥΔΡΑ.Αποκαμωμένοι και κολυμπώντας για δύο μίλια έφθασαν σε βραχονησίδα όπου τους περισυνέλεξαν ψαροκάικα τα οποία τους μετέφεραν στην Αίγινα όπου ο λαός του νησιού τους επεφύλαξε υποδοχή ηρώων.Το εκεί όμως Νοσοκομείο δεν μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες περίθαλψης όλων των τραυματιών.Με μια ομάδα συμπολεμιστών του επιβιβάστηκαν σε πλοιάριο με προρισμό Νοσοκομείο της Αθήνας.Κατά την αποβίβασή τους στο Σκαραμαγκά έγιναν αντιληπτοί από Γερμανική περίπολο που τους προέταξε τα όπλα.Όταν όμως αντιλήφθησαν οι Γερμανοί για ποιούς επρόκειτο,τους απέδωσαν τιμές και τους οδήγησαν οι ίδιοι στο Νοσοκομείο που εβρίσκετο στην διασταύρωση των οδών Σουρμελή και Αχαρνών, το οποίο σήμερα είναι σχολείο.Εκεί έμεινε περισσότερο από έξι μήνες και κατόπιν έφυγε για την Βαλύρα όπου στη συνέχεια ενσωματώθηκε στις αντάρτικες ομάδες του Ελληνικού Στρατού που σχηματίστηκαν στον Ταύγετο.Η κατάσταση όμως της υγείας του δεν του επέτρεπε να συνεχίσει. Εξαντλημένος επανήλθε στην Βαλύρα.

Παρόλα αυτά δεν το έβαλε κάτω και συνέχισε να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην Εθνική Αντίσταση μέσα από τον Εφεδρικό Ε.Λ.Α.Σ.Υπήρξε υπέρμαχος της ενιαίας Εθνικής Αντίστασης και με ψυχική οδύνη αντιμετώπισε τον εμφύλιο σπαραγμό.Μετά την απελευθέρωση η ηγεσία του ένδοξου Πολεμικού μας Ναυτικού του πρότεινε να παραμείνει στο σώμα ως αξιωματικός.Αυτός όμως αρνήθηκε ευγενικά,γιατί πίστευε ότι η αναπηρία του δεν του επέτρεπε να ανταποκριθεί επαρκώς στα καθήκοντά του.

Το 1988 η ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας τον τίμησε για την Αντιστασιακή του δράση.Στις 2 Φεβρουαρίου του 2005, η Ελληνική Πολιτεία σε μια συγκινητική και σεμνή τελετή επί της σύγχρονης Φρεγάτας ΥΔΡΑ,που κατέπλευσε για το σκοπό αυτό στο Λιμάνι της Καλαμάτας αναγνώρισε την προσφορά του στην πατρίδα και τον τίμησε απονέμοντάς του δια του Κυβερνήτου Κου Ι.Πάττα, τον θυρεό της Φ/Γ ΥΔΡΑ.Μέχρι τις τελευταίες στιγμές της ζωής του δίδασκε αγάπη για την Ελλάδα την Ιστορία της και τον Πολιτισμό της.



Τελευταία του επιθυμία ήταν να κρατά κατά την τελευτή του την Ελληνική σημαία.
Έκλεγε σαν μικρό παιδί όταν έβλεπε διάφορους ανιστόρητους και ανθέλληνες να καίνε το Εθνικό μας σύμβολο.Οι ευχές του θα συνοδεύουν πάντα τον Κυβερνήτη και το πλήρωμα της Φ/Γ 
ΥΔΡΑ.




Φωτό:Ο Θυρεός του ''ΥΔΡΑ''.





Ο Γιάννης Λαμπρόπουλος.


Νοέμβριος 2004.

Ο υφυπουργός Εθνικής άμυνας Γιάννης Λαμπρόπουλος,
επί της σύγχρονης Φρεγάτας ''ΥΔΡΑ'' στην Καλαμάτα.








Αναστάσιος Ι.Μπουρίκας,Σμηνίτης Πολεμικής Αεροπορίας 1940-41.



Φωτό παραμονές του πολέμου στο Πεδίον του Άρεως στην Αθήνα:Ο Ερρίκος Λινάρδος με το αχώριστο φίλο του Τάση Μπουρίκα (Κατσιμπούλα) αριστερά,σμηνίτη της Πολεμικής μας Αεροπορίας.

-Οι Βαλυραίοι που πολέμησαν στο πόλεμο αυτό
είναι αρκετοί,δεν έχουμε όμως άλλα στοιχεία.
Θα ήταν ευχής έργον να μας βοηθήσετε να μα-
θουμε τα ονόματά τους.Αξίζει κάθε τιμή σε όλους.
-Με την ευκαιρία αυτή θα θέλαμε να επισημάνουμε
ότι πρέπει να αναρτηθούν κα πάλι τα ονόματα των
πεσόντων Βαλυραίων στον Αγιό Θανάση,που κατέ-
βηκαν κατά τις εργασίες συντήρησής του.

Διαβάστε περισσότερα για το έπος του 1940-41:
Η Ελλάς του ''ΟΧΙ''
στον σύνδεσμο>>> http://pheidias.antibaro.gr/







1)Βίντεο ντοκουμέντα από το Α/Τ ΥΔΡΑ 1940-41.
Αυθεντικά στιγμιότυπα από τους κινηματογραφιστές
του πολέμου,του Γερμανικού και του Ελληνικού στρατού.
(Κλείστε το RADIO-TV για να δείτε)

α)Η κατασκευή του ''ΥΔΡΑ''.



β)Ο βομβαρδισμός του ''ΥΔΡΑ'' 22/04/1941.


γ)Η τραγική στιγμή της βύθισης.


2)Η τιμητική διάκριση επί της σύγχρονης φρεγάτας
''ΥΔΡΑ'',στις 02/02/2005 στο Λιμάνι της Καλαμάτας.

Τετάρτη 21 Οκτωβρίου 2009

Ο ΑΪ-ΒΛΑΣΗΣ ΒΑΛΥΡΑΣ

Γράφει:Ο Ακαδημαϊκός Κος Γεώργιος Γιακουμής

ΕΝΑΣ ΔΙΑΠΡΕΠΗΣ ΒΑΛΥΡΑΙΟΣ
Η Βαλύρα σεμνύνεται όχι μόνο για τα μνημεία της αλλά και για τους Βαλυραίους της. Ένας από αυτούς είναι ο σεβασμιώτατος μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης Ευστάθιος, ο οποίος διαποιμαίνει επί 20 και πλέον χρόνια την Ιερά του Μητρόπολη, χωρίς να ξεχνά και το χωριό του. Με τη βοήθεια του Γιάννη Λινάρδου μιλήσαμε με τον σεβασμιώτατο. Θέλαμε να μας πει κάτι για τον Άϊ-Βλάση, την έξοχη βυζαντινή εκκλησία, που κείτεται ως ερειπιώνας στο νότιο άκρο του χωριού. Μας μίλησε λίγο και με νοσταλγία για το άγιο χάλασμα του Άι-Βλάση.
Αγαπούσε ιδιαίτερα από μικρός το σπάνιο απομεινάδι της βυζαντινής τέχνης ο σεβασμιώτατος. Γι΄ αυτό, καθώς γράφει στη «Βαλύρα της Μεσσηνίας» ο Γιάννης Λινάρδος «όταν δεν βρισκόταν στους αγρούς, βοηθώντας τους βιοπαλαιστές γονείς του, που είχαν να θρέψουν πολλά παιδιά, βρισκόταν δίπλα στα χαλάσματα του ιερού ναού του Άι-Βλάσση, που οι καταχτητές πυρπόλησαν στην αποτυχημένη εξέγερση του Ορλώφ» (1769-70). Προφορικά ο άγιος Σπάρτης μάς αφηγήθηκε σεμνά ότι πολύ του άρεσε, τότε που ήταν μαθητής στο γυμνάσιο, να απομονώνεται εκεί, στον Άι-Βλάση, να ξεμοναχιάζεται με το βιβλίο στο χέρι, να μελετά για το σχολείο του και να μουρμουρίζει μονάχος κάτι από την ακολουθία του εσπερινού… Κι άλλοι χωριανοί αφηγούνται ότι ο σεβ. Ευστάθιος, νεαρός έφηβος με το βιβλίο μπροστά του, καθόταν πάνω στο σωρό των ερειπίων, στην πράσινη γαλήνη της μοναξιάς και μελετούσε την Αγία Γραφή.

ΤΟ ΕΡΕΙΠΙΟΑΙ ΒΛΑΣΗΣ
Αυτό το μνημείο μετάγγισε την πνευματικότητά του στον άγιο Σπάρτης. Πολύ φοβούμαι, όμως, ότι έκτοτε ο Άι-Βλάσης «δεν έχει ψάλτη ουδέ παπά», μα ούτε «κανδήλι λαμπερό» ή «έναν πέτρινο σταυρό», το… «εκκλησάκι το φτωχό» και πάμπλουτο! Φτωχό για το κατάντημά του, από την εγκατάλειψη και την αδιαφορία της Αρχαιολογικής, φτωχό που οι ντόπιοι δεν το λατρεύουν, δεν τελούν έστω και κάποια υπαίθρια ακολουθία τιμώντας τον αγροτικό Άγιο-Βλάσιο – που δεν γνωρίζουμε που αλλού τιμάται στη Μεσσηνία ολόκληρη… Φτωχό, γιατί δεν διαπιστώσαμε κάποια εκδήλωση αγάπης από τους δασκάλους και τους μαθητές του δημοτικού σχολείου Βαλύρας: να το επισκεφθούν, να καθαρίσουν το γύρω χώρο, να τακτοποιήσουν μακριά του τα γεωργικά εργαλεία, να τοποθετήσουν μία ταμπέλα, να γράψουν, να φωτογραφίσουν, να ζωγραφίσουν κάτι από τα περίτεχνα κεραμοπλαστικά του κοσμήματα!
Τι κρίμα, να έχει το χωριό ένα πάμπλουτο σε καλλιτεχνική αξία μνημείο άνω των 1.000 ετών και τα νέα παιδιά σχεδόν να το αγνοούν!...

ΑΝΑΓΚΗ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
Μελαγχολικά κουνάει το κεφάλι του ο γερο-επισκέπτης. Και όμως, ποτέ δεν είναι αργά. Εμείς πιστεύουμε ότι οι άξιες δασκάλες της Περιβαλλοντικής θα προγραμματίσουν σχετικές ενέργειες: να πάνε με τους μαθητές τους, τώρα που είναι άνοιξη, να τους εμπνεύσουν, ώστε να ζωγραφίσουν σε χαρτί, να φωτογραφίσουν από πολλές οπτικές γωνίες, σε σύνολα και λεπτομέρειες, να σχεδιάσουν την κάτοψη, να μετρήσουν, να σκιτσάρουν μερικούς κεραμοπλαστικούς διακόσμους, να γράψουν εντυπώσεις, να ακούσουν λίγα λόγια για την αρχιτεκτονική αξία του μνημείου, να τους αφηγηθεί κάποιος τη βιογραφία του Άι-Βλάση και, μετά, να καταγράψουν πληροφορίες από γερόντους του χωριού, σχετικά με το περίκομψο αυτό, γκρεμισμένο εκκλησάκι.

Η ΤΟΠΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ
Κατά τις ιστορικές αναφορές, που μας έκανε ο δημοσιογράφος Γιάννης Λινάρδος, το κτίσμα του Άι-Βλάση (11ου αιώνα) σωζόταν μέχρι τα τέλη του 18ου αι., οπότε ορδές των Τουρκαλβανών, που κατέπνιξαν την επανάσταση των Ορλώφ (1770) ρήμαξαν τα χωριά και γκρέμισαν το μνημείο, αφού το λεηλάτησαν. Κατά μία προφορική παράδοση του χωριού, ο ναός αυτός ήταν προσωρινή επισκοπική έδρα. Κατά τον πανεπιστημιακό καθηγητή Γ. Δημητροκάλλη, που επισκέφθηκε, μελέτησε και παρουσίασε επιστημονικώς το μνημείο, ο Άι-Βλάσης ήταν ένα εντυπωσιακό, πανύψηλο μνημείο (γύρω στα…8 μέτρα!), σπάνιο τυπολογικά στην Ελλάδα, ο χορηγός του οποίου θα ήταν ένας πολύ πλούσιος χωροδεσπότης, που χρυσοπλήρωσε επιδέξιους μαΐστορες της εποχής για την κατασκευή του.
Ο ναΐσκος βρίσκεται στη νοτιοανατολική άκρη του χωριού Βαλύρα, δίπλα σχεδόν στη βόρεια όχθη του ομωνύμου ποταμιού (που τώρα ονομάζεται Πίρνακα ή Μαυροζούμαινα). Ο τόπος γύρω είναι καταπράσινος, κατάφυτος, δροσερός και επίπεδος. Φανταζόμαστε ότι ένας ναΐσκος αφιερωμένος στον αγροτικό Άι-Βλάση δεν θα μπορούσε να βρίσκεται σε καλύτερη θέση – μέσα στον γόνιμο κάμπο, δίπλα στο ποτάμι που τον αρδεύει…

Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
Αρχιτεκτονικά, το κτίσμα ανήκει στον τύπο των τρίκογχων απλής μορφής, με διαστάσεις 4,00Χ6,35 μ. (χωρίς να προσμετρώνται οι τρεις κόγχες). Ο τρούλος έχει καταπέσει, αλλά ο καθηγητής υπολόγισε, με βάση τα στοιχεία κάτοψης, εσωτερικές και εξωτερικές μέσες διαστάσεις, ότι είχε υψηλό τύμπανο 1,10 μ3 και το μέγιστο ύψος εσωτερικά στον θόλο του τρούλου θα ήταν κάτι περισσότερο από 7,50 μ.
Συγκρίνοντας αυτό το ύψος με άλλους ομόρρυθμους ναούς (Βοιωτίας, Αττικής, Μεγαρίδας, κ.λ.π.) διαπιστώνουμε ότι τούτο το μνημείο ήταν το υψηλότερο απ’ όλα. Αυτό το ύψος, το περίκοσμο και καταστόλιστο, θα έδινε μία υψηλή καλλιτεχνική αίσθηση στον επίπεδο κάμπο της περιοχής – δεδομένου ότι, καθώς δείχνουν οι σωζόμενοι τοίχοι του, αυτοί θα ήταν εξαιρετικότερα διακοσμημένοι στα υψηλά σημεία και ιδιαίτερα στον τρούλο. Εξ άλλου, αν διασώζονταν και τα παράθυρα με τους κομψούς λοβούς τους, τα τοξύλλια, τις καμάρες, τα τυφλά αψιδώματα, τις οδοντωτές ταινίες και τα γείσα σε εσοχές, στην πολυεπίπεδη στέγη ψηλά, τότε όντως ο Άι-Βλάσης θα ήταν, αδιαφιλονίκητα ίσως, το κομψότερο βυζαντινό κτίσμα της Μεσσηνίας και από τα πιο περισπούδαστα της Ελλάδας!

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Δυστυχώς τώρα, για να γίνει μία επιστημονική αναπαράστασή του σε σχέδιο, πρέπει να προηγηθούν ανασκαφικές εργασίες από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, να περισυλλεγούν με πολλή προσοχή όλες η πλίνθοι που συνέθεταν τον πολυποίκιλο κεραμοπλαστικό διάκοσμο του μνημείου και να αποσυρθούν τα άχρηστα μπάζα, τα χώματα και τα αναξιοποίητα δομικά υλικά. Τότε θα διαπιστωθούν πολλά, εκκρεμούντα τώρα, επιστημονικά ερωτήματα: η θύρα εισόδου δυτικά ποιες διαστάσεις είχε; Το παράθυρο, που διασώζεται στην κόγχη του Ιερού, ήταν τρίβολο; Οι λοβοί (=ανοίγματα) των παραθύρων, που είναι κατασκευασμένοι από πλίνθους, περιβάλλονταν εξωτερικά από επίσης πλίνθινα τόξα παντού ή είχαν πέτρινα τόξα στην κορυφή; Ποιο σύστημα τοιχοποιίας κυριαρχούσε στα ψηλά μέρη των τοίχων; Πάντως, στο κάτω μέρος της τοιχοποιίας βλέπουμε κοινή αργολιθοδομή, καθώς διαπιστώνει ο καθηγητής Δημητροκάλλης, με άφθονη χρήση πλίνθων τόση, που σε ορισμένα σημεία παρέχει την εντύπωση αμελούς πλινθοπερίβλητου συστήματος. Αλλού υπάρχει αργολιθοδομή από ογκολίθους, «κυριολεκτικά σφιγμένους από βήσσαλα»∙ πάνω από αυτούς «ακολουθεί σειρά τετράγωνων φατνωμάτων σχηματισμένων από πλίνθους μέσα στα οποία έχουν τοποθετηθεί πήλινες πλάκες». Ακόμα πιο πάνω ακολουθεί μια ζώνη κοινής αργολιθοδομικής τοιχοποιίας και, μετά, οδοντωτή ταινία ως το ύψος γενέσεως των λοβών των παραθύρων.
Ως το ύψος των 3,80 μ. μόνο ένα σημείο διασώζεται.

Ο ΠΕΡΙΤΕΧΝΟΣ
ΚΕΡΑΜΟΠΛΑΣΤΙΚΟΣ ΔΙΑΚΟΣΜΟΣ
Ωστόσο τα κεραμοπλαστικά κοσμήματα αποσπούν τον θαυμασμό για όποιον επισκέπτη δεν «μένει» στη μελαγχολία του ερειπίου, αλλά με την παρατηρητικότητά του πλησιάζει τα όσα στοιχεία σώζονται και τα σπουδάζει απολαμβάνοντάς τα με το μάτι του απλού ερευνητή: τριγωνικές πλάκες εναλλασσόμενες (μία πάνω, μία κάτω) ως προς τη βάση τους∙ ορθογώνια φατνώματα που σχηματίζονται από πλίνθους με ημικυκλική επίστεψη, εντός των οποίων επικολλώνται πήλινοι δίσκοι∙ ταινίες σε σχήμα πριονιού λόγω των οδοντωτά τοποθετημένων τούβλων∙ πήλινα ημικυκλικά, τοξοειδή φατνώματα, ζώνες τριγωνικών πλακιδίων τοποθετημένες εναλλλάξ είτε όρθια είτε ανεστραμμένα, πλίνθινα τόξα, άλλες ζώνες ευθύγραμμα παρατεταγμένων, σε τριπλή γραμμή τούβλων και άλλα διακοσμητικά ευρήματα καθιστούν το μνημείο κομψό, χαρίεν και αξιοσπούδαστο.
Κατά το καθηγητή Δημητροκάλλη, ο μονόχωρος ή μονόκλιτος αυτός τρίκογχος ναΐσκος στηρίζει το όχι ευκαταφρόνητο ύψος και τα βάρη των θόλων του όχι σε κίονες ή πεσσούς αλλά σε δύο αξονικούς ημικυλίνδρους (Α-Δ) και σε δύο πλάγιες, ημικυκλικές κόγχες (Β-Ν). Η απουσία, λοιπόν, παραστάδων προσφέρει στο εσωτερικό του ναού ενότητα και περιοπτικότητα – ως τύπος δε είναι διαδεδομένος κυρίως στην Ελλάδα και στην Αρμενία, που είναι χώροι με πολλούς τρίκογχους ναούς.

ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗ
ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
Για τη χρονολόγηση του μνημείου ο Δημητροκάλλης στηρίχτηκε κυρίως σε ναοδομικά και διακοσμητικά στοιχεία της τοιχοποιίας. Ο τύπος αυτού του τρίκογχου (που δεν στηρίζει τα βάρη των θόλων σε παραστάδες) εμφανίζεται μετά το 12ο αιώνα – με μία παλαιοχριστιανική εξαίρεση στην Μεσσαρά Κρήτης. Ωστόσο, το ημικυκλικό σχήμα των τριών κογχών είναι στοιχείο, που παρατηρείται σε κτίσματα πριν τον 11ο αιώνα ή γύρω στα 1000 μ.Χ. Έτσι, τυπολογικά το κτίσμα τοποθετείται κάπου, λίγο πριν ή μετά το πέρασμα προς τη δεύτερη χιλιετία (δηλαδή, γύρω στα 1.000 π.Χ.).
Κατασκευαστικά και διακοσμητικά επικυρώνεται η παραπάνω άποψη από τρία δεδομένα: (α)η εναλλαγή αργολιθοδομής με ζώνες διακοσμημένες κεραμοπλαστικά στους τοίχους χαρακτηρίζει μνημεία του 9ου αιώνα (Φιγαλεία, Τεγέα, Φωκίδα, Καστοριά)∙ (β)οι πήλινες πλάκες, χωρίς εγχάρακτη διακόσμηση αλλά μεγάλου μεγέθους παρατηρούνται και αυτές γύρω στα 1000 μ.Χ. (Λογγάς)∙ (γ)τέλος, η ζώνη όρθιων και ανεστραμμένων ισοσκελών τριγωνικών πλακιδίων, σπάνιο ως διακοσμητική απόπειρα φαινόμενο, παρατηρείται στην Καμπελίδικη της Καστοριάς, στο Λάμποβο της Β. Ηπείρου, στο Λυγουριό Ναυπλίας και άλλα μνημεία που χρονολογούνται στα μέσα του 11ου αιώνα. Με βάση αυτά τα επιστημονικά δεδομένα, ο Άι-Βλάσης της Βαλύρας έχει περίπου χίλια χρόνια (1.000) ζωή! Μάλιστα, τα κεραμοπλαστικά του κοσμήματα πρέπει να ενέπνευσαν τους μαστόρους άλλων μνημείων (στην Τρύπη, στην Πολιανή και στο Λεοντάρι).
Τελειώνοντας, διαπιστώνουμε ότι, κατά την εποχή που ανεγέρθηκε ο κομψός ναΐσκος, η περιοχή θα ανήκε σε ένα πλούσιο χωροδεσπότη, θα λειτούργησε όχι ως ενοριακός ναός αλλά ως οικογενειακός, θα αφιερώθηκε στον Άγιο Βλάσιο, επειδή ο άγιος αυτός (όπως και ο άγιος Μάμας) ήταν αγροτικός, κτηνοτροφικός άγιος – δηλαδή άγιος που τον επικαλούνται οι κτηνοτρόφοι – και, βέβαια, η ύπαρξή του εκεί μαρτυρεί τη σημαντική οικονομική άνθηση του χώρου και του χωριού – αν μάλιστα συνδυαστεί και με την ύπαρξη πολλών άλλων βυζαντινών μνημείων στη γύρω ζώνη.
Ένα τέτοιο μνημείο, αδιακρίτως αν έχει γκρεμιστεί, πρέπει να διασωθεί και, στο βαθμό που βρεθούν τα υλικά του μέσα στα χαλάσματα, μετά τις ανασκαφές, να «αναστηθεί» έστω και εν μέρει, να καλλωπισθεί ο περιβάλλων χώρος, να στεγαστεί (με αισθητικά φροντισμένο και σύμφωνο με τη «βυζαντινή» αντίληψη στέγαστρο), να αξιοποιηθεί λατρευτικά ο αύλειος χώρος και να καταστεί επισκέψιμος στο κοινό. Μόνον έτσι θα καμαρώνουν οι ντόπιοι και θα επωφελείται το χωριό από τις επισκέψεις ειδικών επιστημόνων, σχολείων, σχολών και περιηγητών.

Υ.Γ:Το άρθρο αυτό πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ''ΣΗΜΑΙΑ'' το Σαββατοκύριακο 2/3 Μαρτίου 2002.

Πέμπτη 15 Οκτωβρίου 2009

Ένα γράμμα από το Τζεφερεμίνι...


...προς Τζεφερενιναίο μετανάστη
στην Αμερική γύρω στα 1900,έσωσε
τη στάμπα της σφραγίδας που χρησι-μοποιούσε το τοπικό γραφείο των Ταχυδρομείων.
Τζεφερεμίνιον γράφει η σφραγίδα
εκείνη.Τρείς περίπου 10/ετίες μετά,
φωτισμένοι προγονοί μας δίνουν στη
κωμόπολή μας το όνομα που επι-βάλλει η ιστορία του τόπου μας με τον λυράρη της αρχαιότητας Θάμυρη και την Ομηρική Μεσσήνη.Το Τούρκικο όνομα Τζεφερεμίνι από το όνομα του πρώτου Τούρκου Αγά Τζαφέρ και της κόρης του Εμίν,μπαίνει στο
σεντούκι της ιστορίας.
Τζαφερεμίν λέγονταν τότε η σημερινή Βαλύρα και χάριν ευφωνίας είχε γίνει Τζεφερεμίνι.